Οι μικρές Σπιναλόγκες ενός πολιτισμού

•  http://culturenow.wordpress.com/2010/12/05/%CE%BF%CE%B9-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%AD%CF%82-%CF%83%CF%80%CE%B9%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BA%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF/

   

  Χιλιάδες κραυγαλέα προβλήματα και ελλείψεις δεκαετιών σε μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία ζητούν λύσεις

• Της Γιωτας Συκκα, Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Δεκεμβρίου 2010

Μέχρι πρότινος δεν ξέραμε καλά καλά τη θέση της στον χάρτη. Τώρα η Σπιναλόγκα έγινε είδηση στην τηλεόραση. Γίνεται θέμα σε πρωινές και μεσημεριανές εκπομπές, γιατί ο αρχαιολογικός χώρος λειτουργεί μόνο τα Σαββατοκύριακα και τις γιορτές, ενώ τις καθημερινές, μόνο για οργανωμένα γκρουπ, με καθορισμένα ραντεβού.

Για άλλους μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους αλλά και μουσεία της περιφέρειας με χιλιάδες κραυγαλέα προβλήματα και ελλείψεις δεν μιλάει κανείς. Στη δική τους περίπτωση, δεν υπάρχει κάποιο σίριαλ να τα υποστηρίξει. Ομως, όπως αποκαλύπτει η έρευνα που έγινε από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού πρόσφατα, όλα πάσχουν. Το βλέπουν όσοι φτάνουν ώς εκεί. Ξαφνιαστήκαμε που δεν υπάρχουν δίγλωσσες πινακίδες στην Ακρόπολη, όμως πόσοι αναρωτήθηκαν πώς φτάνουν σε αυτό το παγκόσμιο μνημείο τα άτομα με ειδικές ανάγκες; Το αναβατόριο στην ανατολική πλευρά που μπήκε άρον άρον για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 λειτουργεί, όχι όμως όταν πνέουν ισχυροί άνεμοι.

Στη μοναδική Δήλο μην κάνετε τον κόπο να αναζητήσετε οδηγό του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, για να προσανατολιστείτε και να κατανοήσετε τι θαυμάζετε. Δεν υπάρχει. Οπως δεν θα βρει κανείς στο Δίον, τους Δελφούς, την Επίδαυρο, το Παλαιό φρούριο Κέρκυρας, στο Ασκληπιείο της Κω.

Στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης Ιαλυσού Ρόδου με 100.000 και πλέον επισκέπτες τον χρόνο -κυρίως ξένοι- δεν υπάρχουν ούτε τουαλέτες ούτε δίγλωσση πινακίδα. Η περιοχή βρίσκεται διεθνώς στο προσκήνιο, επειδή διαπιστώνεται η μεγάλη σημασία του οικισμού, ο οποίος γνώρισε ακμή λίγο πριν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Η Σπιναλόγκα, που σε ένα δίμηνο την «πόνεσε» όλη η Ελλάδα, έχει πρόσβαση για τα ΑΜΕΑ, όχι όμως τουαλέτες γι’ αυτά!

Η παράλογη ελληνική πραγματικότητα συνεχίζεται. Το μουσείο της Επιδαύρου με χιλιάδες ξένους τουρίστες ειδικά το καλοκαίρι, έχει δίγλωσσες λεζάντες, αλλά μόνο στο μισό μουσείο. Για πρόσβαση στα άτομα με ειδικές ανάγκες ούτε λόγος.

Ομως και τα αθηναϊκά μουσεία με μπαλώματα λειτουργούν. Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στη Βασ. Σοφίας, επεκτάθηκε, ανανεώθηκε, αλλά ακόμη να λειτουργήσει το κυλικείο και το πωλητήριο. Λίγο πιο κάτω στο Ολυμπιείο, που πηγαίνουν 300.000 μαθητές τον χρόνο και χιλιάδες τουρίστες, δεν μπορούν να βρουν ένα μπουκαλάκι νερό. Αυτόματους πωλητές νερού η χώρα μας δεν έχει εκεί που χρειάζονται.

Κι αν ανεχόμαστε πια το πρώτο μουσείο της χώρας, το Εθνικό Αρχαιολογικό, να μην έχει ποτέ ενημερωτικά φυλλάδια επειδή δεν το προμηθεύει η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού – Τουρισμού, την ίδια δημοσιοϋπαλληλική ρουτίνα βιώνουν 35 ακόμη χώροι. Από το Αρχαιολογικό μουσείο Προϊστορικής Θήρας, το Κάστρο Μήθυμνας, τη Νεμέα, μέχρι το Φρούριο Παλαμηδίου.

• Υποσχέσεις

Αυτή την εικόνα υπόσχεται να αλλάξει τώρα ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος με τη συνέργεια των υπηρεσιών και οργανισμών του ΥΠΠΟΤ, τη βοήθεια της τοπικής αυτοδιοίκησης, του τουρισμού, των χορηγών και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Επιμένει ότι μπορεί να πετύχει την αναβάθμιση 176 χώρων και τις παρεχόμενες υπηρεσίες που πληρώνουν, αλλά δεν έχουν 8 εκατ. και πλέον επισκέπτες τον χρόνο. Οι Ελληνες πολιτικοί όμως άλλα μας συνήθισαν. Ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Σημίτης πήγε ο ίδιος στον Ραμνούντα τέλη της δεκαετίας του ’90, για τη φιέστα της εξαγγελίας της αναβάθμισης των 70 αρχαιολογικών χώρων. Είχε προηγηθεί κλοπή και τραυματισμός του ηλικιωμένου φύλακα, ο οποίος δεν μπορούσε να ειδοποιήσει κανέναν επειδή είχε κοπεί το τηλέφωνο και ο χώρος δεν είχε ρεύμα. Για την εκδήλωση όμως ήρθε και η ΔΕΗ και… κέτερινγκ.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος για χρόνια επέμενε και το είχαμε πιστέψει ότι τελικά θα πετύχει την επέκταση του Αρχαιολογικού Μουσείου στην Πατησίων. Ο Γιώργος Βουλγαράκης ήταν πιο φιλόδοξος. Ονειρευόταν ολόκληρη διαδρομή ανάδειξης: από το Τατόι, στο «Ακροπόλ» της Πατησίων, το εργοστάσιο Τσαούσογλου ως την «Αυλή των Θαυμάτων» στην Πλάκα. Φυσικά τίποτε δεν έγινε, όπως δεν είδαμε info kiosk και αυτόματα εκδοτήρια παντού.

Κανείς όμως έως τώρα δεν είχε ζητήσει μια έρευνα σε βάθος. Το ΥΠΠΟΤ που κάνει επενδύσεις εκατομμυρίων στα μνημεία της χώρας, πληρώνει ανασκαφές, επενδύει τα δικά του κονδύλια και τα ευρωπαϊκά σε αναστηλώσεις, έρευνες και εντάσσει νέα έργα στο ΕΣΠΑ, δεν είχε κάνει ποτέ καταγραφή, αξιολόγηση των προβλημάτων και των παρεχόμενων υπηρεσιών σε χώρους και μουσεία. Αυτά δηλαδή που του διασφαλίζουν έσοδα.

• Η «επανάσταση του αυτονόητου»

Αναυδος ο κ. Π. Γερουλάνος με τα αποτελέσματα της καταγραφής, μίλησε για την «επανάσταση του αυτονόητου». Γιατί δεν είναι μόνο η ντροπή ότι δεν παρέχουμε βασικές υπηρεσίες για τους τυφλούς, αλλά και ότι στην Ελλάδα του 21ου αιώνα δεν υπάρχουν χώροι και μουσεία που να τα προσφέρουν όλα: βασικές, επιθυμητές και εξειδικευμένες υπηρεσίες! Κι όμως η επισκεψιμότητα είχε χτυπήσει κόκκινο.

Οι υπηρεσίες έκαναν δουλειά, από την οποία προέκυψε ότι 112 χώροι – μουσεία (ανάμεσά τους οι: Μαραθώνας, Κεραμεικός, Μυκήνες, Θάσος, Θήρα, Λευκός Πύργος, Μυστράς, της Βραυρώνας, του Επικούρειου Απόλλωνα) χρειάζονται αναβάθμιση ακόμη και στις βασικές υπηρεσίες και 44 απαιτούν αναβάθμιση στις επιθυμητές υπηρεσίες (Ακρόπολη, Σούνιο, Δωδώνη, Δελφοί, Πέλλα, Μουσεία Δήλου, Μυκόνου, Πάρου, Τήνου, Ασιατικής Τέχνης στην Κέρκυρα κ. ά.). Μόνο 19 προσφέρουν στο κοινό βασικές και επιθυμητές υπηρεσίες (Αρχαιολογικά Μουσεία Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Ολυμπίας, Ιωαννίνων, Δελφών, Πειραιά, Νομισματικό, Ρωμαϊκή Αγορά κ. ά.) ενώ κανείς, ούτε τα καινούργια μουσεία, δεν παίρνουν έπαινο γιατί τα προσφέρουν όλα.

Κανείς δεν ευχαριστήθηκε με την πραγματικότητα, αλλά τουλάχιστον εντοπίστηκαν οι ελλείψεις, μπήκαν σε κατηγορίες, εξασφαλίστηκαν τα χρήματα και αυτήν τη φορά μετά ανακοίνωσαν τι θα διορθώσουν. Τα 20 εκατ. που θα απαιτηθούν για την επόμενη τριετία βρέθηκαν από χορηγία του ΟΠΑΠ 3,5 εκατ. ευρώ ετησίως, από το ΤΑΠΑ 1,5 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο και άλλα 5 εκατ. από το ΕΣΠΑ. Από τον Απρίλιο θα δούμε τις αλλαγές, με πρώτες τα φυλλάδια, που θα είναι περισσότερα και λιγότερο μίζερα, εξασφαλίζοντας από τη μεγαλύτερη παραγγελία τους και μεγαλύτερο κέρδος.