Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2010

Συνέδριο για την Ατλαντίδα στη Σαντορίνη ( Α:φιερωμένο στον Αντώνη Κονταράτο)

Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση προλογίζω το συνέδριο που θα διεξαχθεί το καλοκαίρι του 2011 στη Σαντορίνη για τηνΑτλαντίδα από την " Ηλιότοπος Συνέδρια"  Η συγκίνησή είναι διπλή μιας και  η πρώτη ( απ όσο ξέρω επίσημη αναφορά της αφιερωσης του Συνεδρίου στον Αλησμόνητο Αντώνη Κονταράτο έγινε στο δικό μας αφιέρωμα στον Αντώνη της Σαντορίνης.... Εμείς ανθρώπους όπως είναι ο Αντώνης Κονταράτος για τη Σαντορίνη δεν έχουμε το δικαίωμα να τους ξεχάσουμε..... Και αν δεν με απατάει η μνήμη μου θα υπάρχει και ξεχωριστή αναφορά στο τελευταίο άρθρο επιστημονικό του Αντώνη που αγορά τί αλλο από την έρευνα για την Ατλαντίδα.
Κύριε Κωσταντίνίδη Ολόθερμη καλή επιτυχία για άλλη μια φορά στα Συνέδρια σας http://atlantis2011.conferences.gr/index.php?id=atlantis2011-home

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2010

«φολκλορισμός», Αναπαράσταση, ….κατ άλλα «Παραδοση»



Τον τελευταίο καιρό βρισκόμαστε σε μια θέση που πρέπει να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητα….. Πρέπει να σκεφτούμε και να αναλογιστούμε. …. Δεν αναφέρομαι κάπου γενικά αλλά συγκεκριμένα στον τρόπο «πρόσκτησης» της παράδοσης και «διάδοσής» της. Ανήκω δυστυχώς για κάποιους σε μια γενιά ιδιαίτερη… Πάνω στο μεταίχμιο της κυριαρχίας της νεοπαραδοσιακής μουσικής και της περιόδου που κυριαρχούσε ΤΟ ΒΙΩΜΑ…….. Βρισκόμαστε σε μια εποχη όπου η έννοια της παράδοσης, η έννοια της παραδοσιακής μουσικής , οι έννοιες των ηθών και εθίμων κάποιων περιοχών, ( πολύ δε περισσότερο των ηθών και εθίμων των Νησιών μας) υποσκελίζονται μπροστά στην έννοια ΚΑΚΟΣ ΦΟΛΚΛΟΡΙΣΜΟΣ και ας μου επιτραπεί η φράση …. «Επειδή είναι πιαστρική η παράδοση τη χρησιμοποιούμε όπως ΘΕΛΟΥΜΕ…..
Ας γίνω πιο συγκεκριμένος σε κάποιες σκέψεις:
Σήμερα στην πράξη τι σημαίνει δάσκαλος παραδοσιακών χορών; Ή να το πω καλύτερα πόσο πρέπει να εμπιστευόμαστε τον δάσκαλο παραδοσιακών χορών; Δάσκαλος χορών είναι ο άνθρωπος εκείνος ο οποίος γνωρίζει –διδάσκει κάποιους χορούς  σε κάποιους ανθρώπους , θα πουν κάποιοι…… Μόνο αυτό θα πρέπει να διδάξει ένας δάσκαλος χορού; Θα ρωτήσω εγώ….. Κάποιοι σίγουρα θα μου απαντήσουν «μόνο αυτό του μάθανε να κάνει…..». και ίσως έχουν δίκιο……..σε ένα σημείο. Όταν όμως κάποιος μπαίνει στη διαδικασία να μάθει παραδοσιακό χορό δεν θα του ήταν πιο εύκολο στο να γνωρίσει με κάποιο τρόπο τα σημεία  τα ιστορικά –λαογραφικά τα οποία συνδέουν τον παραδοσιακό χορό με την περιοχή???Χάσιμο χρόνου για κάποιους;  Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει της μόδας μια άλλη φράση στην εκπαίδευση:η έννοια της «διαθεματικότητας»Είμαι υπέρμαχος αυτής της έννοιας αλλά όταν γίνεται στα λογικά πλαίσια…. Θα μπορούσε η φράση αυτή να συνδεθεί με την έννοια της εκμάθησης παραδοσιακών χορών???Απόλυτα συμπληρώνω….. Πόσες φορές δεν έχουμε αναρωτηθεί μόνοι μας βλέποντας έναν χορευτή  σε μία παράσταση «δεν το έχει ο Χ, Ψ,»., «Απλά χορεύει …..Δεν το νοιώθει» Οι μεγαλύτερες γενιές από εμάς όμως όταν βλέπουν έναν χορευτή που «δεν το έχει και απλά χορεύει», εξερχόμενοι της παράστασης νοιώθουν σαν να έχασαν ένα δυωρο από τη ζωή τους……… Μήπως τελικά η έννοια χορευτής οφείλει να γίνει μέσω ΒΙΩΜΑΤΟΣ πρώτα και μετά μέσω Της ΠΡΑΞΗς; Ο Δάσκαλος χορού λοιπόν, όταν του παρουσιάζει σωστά ένα χορό δεν οφείλει και αυτός με τη σειρά του να τον «καθοδηγήσει» ψυχολογικά πρώτα και μετά με πρόβες για το τι σημαίνει η έννοια για π.χ. του μπάλλου στις Κυκλάδες?? …….[φευ]] …….Μήπως τελικά ο  δάσκαλος χορού οφείλει πρώτα και κύρια να δείξει στους μαθητές του ( και στον εαυτό ) του την έννοια του ΣΕΒΑΣΜΟΥ …….ως προς τους παραδοσιακούς χορούς και την μουσική από τις περιοχές μας. Θέλετε να σας μεταφέρω ένα βασικό παράδειγμα; Όταν βρισκόμουνα σε πολύ γνωστό χορευτικό όμιλο , ο δάσκαλος μου ζήτησε να μεταφερθώ σε διπλανό κτήριο όπου περίμεναν παιδιά νεότερης ομάδας γιατί δεν είχε έρθει ο δάσκαλος τους και ήθελε να τους δείξω μπάλλο. Η πρώτη μου ερώτηση που τη θυμάμαι χαρακτηριστικά: Βρε Άκη( Λ.) πώς δείχνεις τον μπάλλο αν δεν αισθανθείς έστω και ψεύτικα την έννοια του κόρτε μεταξύ άντρα και γυναίκας; Προσπάθησα λοιπόν στην ομάδα αυτή αρχικά να τους μεταφέρω σε μια περίοδο που λόγω νεότητας δεν την είχαν ζήσει. Ο άντρας να προσπαθήσει να προσελκύσει τη γυναίκα μέσα από τα τσαλίμια του μπαλλου., μέσα από την έκφραση του σώματος, μέσα από τα πάντα….. Αντίθετα η γυναίκα να δείξει τη θηλυκή της έκφραση  μέσα από το σκοπό αυτό. Τα παιδιά είχαν ενθουσιαστεί  που χορεύαμε μπάλλο 2 ώρες…… ( Στον μπάλλο δεν μπορούμε να πούμε μόνο αυτά, αλλά σας μετέφερα ένα απλό δείγμα).
. Μήπως τελικά πρέπει να σταματήσουμε τους «χορογράφους» παραδοσιακών χορών και να προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους αυτόανάδειξης των παραδοσιακών χορών; Μήπως τελικά κάποια στιγμή πρέπει να δώσουμε ώθηση στους χορευτές-μαθητές ώστε να μπορούν από μόνοι τους να έχουν μια πρώτης μορφής κρίση σε ότι βλέπουν; Μήπως τελικά πρέπει οι δάσκαλοι χορού και όσοι εμπλέκονται με χορευτικούς –συλλόγους να βρουν τη συνταγή εκείνη μέσω της οποίας δεν θα βλέπουμε ( πρόβες –«παραστάσεις») ηθοποιούς –χορευτές, αλλά χορευτές  βιώματος; Μήπως και οι ίδιοι οι χορευτές πρέπει να συμμετέχουν στο χορό και όχι απλά  «μετέχουν»………….
Υπάρχουν τρία τέσσερα παραδείγματα χορευτικών ομίλων στο μυαλό μου ( από τις Κυκλάδες και από τη Σαντορίνη)τα οποία κάθε φορά που θα παρουσιάζουν κάτι, τρέμει η καρδιά μου για το πόσο προχωρημένη χορογραφία θα κάνουν αυτή τη φορά…….
Οι Δάσκαλοι χορού όταν δεν γνωρίζουν κάποια στοιχεία από το θεωρητικό πλαίσιο προβολής των παραδοσιακών χορών ΟΦΕΙΛΟΥΝ να ζητήσουν τη βοήθεια κάποιων μελετητών των ηθών και εθίμων, της παραδοσιακής φορεσιάς κ.ο.κ, αλλά ταυτόχρονα να συμμετάσχουν χορεύοντας σε έθιμα του τόπου τους όχι για την αυτοπροβολή τους αλλά για τη  Συμμετοχή τους………..  Οφείλουν για π.χ. οι ιθύνοντες των παραδοσιακών χορών στη Σαντορίνη να βάλουν  τα παιδιά εκτός από το  να παρουσιάζουν χορογραφικά παραδοσιακούς χορούς , να συμμετάσχουν σε βεγγέρες σαντορινιές….. Ή να ακούσουν παλαιότερους χορευτές της περιοχής οιοποίοι θα προσπαθήσουν να τους μεταλαμπαδεύσουν την έννοια του βιώματος…….
Ας πάμε σ΄ένα επίπεδο διαφορετικό τώρα: Τι γίνεται  σήμερα με την έννοια της τοπικής μουσικής των περιοχών που προβάλλουμε; Ακόμα καλύτερα τι γίνεται με τους κατά τόπους ερμηνευτές  -μουσικούς τοπικής μουσικής ( ακόμα και στην εκπομπή αντί του όρου νησιώτικη μουσική η οποία στις μέρες μας συσχετίζεται μόνο με αριθμητικά 5-10 τραγούδια χρησιμοποιώ τον όρο μουσική από τα νησιά.)Από πλευράς μουσικής αρχίζω και πιστεύω περίτρανα ότι έπρεπε να υπήρχαν πολλοί μελετητές , πολλοί τοπικοί λαογράφοι οι οποίοι θα βοηθήσουν στη σωστή καταγραφή και της μουσικής παράδοσης των περιοχών, έτσι ώστε δεν θα βλέπαμε πουθενά σε κανένα δίσκο «Μπαλαριστό αξιώτικο παραδοσιακό» και θα ξέραμε ότι όταν λέμε μπαλαριστό στις Κυκλάδες εννοούμε Μπαλαριστό Μυκόνου καις τα Δωδεκάνησα Μπαλαριστό Λέρου .  Κάποια στιγμή οφείλουμε ειδικά στις Κυκλάδες να αποδείξουμε ΠΕΡΙΤΡΑΝΑ τη σημασία της τοπικής μουσικής και να ενδυναμώσουμε περισσότερο την έννοια του λαϊκού μας πολιτισμού.  Ταυτόχρονα δε οι ερμηνευτές –μουσικοί  τοπικών τραγουδιών από ένα σημείο και έπειτα οφείλουν και αυτή με τη σειρά τους να τηρήσουν περισσότερο σεβασμό στην έννοια της μεταλαμπάδευσης  σημείων του λαϊκού πολιτισμού, το οποίο όπως αποδεικνύεται το χουν αμελήσει……Οσο δε βρίσκονται και μακριά από τον τόπο καταγωγής τους πρέπει να ανέβουν ένα επίπεδο παραπάνω στην έννοια της ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ και ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ των τραγουδιών της περιοχής τους ( είτε αυτά έχουν «ενταχθεί» στο λαϊκό πολιτισμό ή ενυπήρχαν…..)
Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να σας μεταφέρω έναν επιπλέον προβληματισμό μου.  Νοιώθω ότι οι ερμηνευτές –μουσικοί τοπικής μουσικής βρίσκονται σε ξεχωριστή ομάδα από όλους εμάς που λέμε ότι ασχολούμαστε με την παράδοση……. Αυτοί και εμείς….. Αυτό ίσως τους έχει οδηγήσει σε αντίθετες από το επιτρεπτό θέσεις είτε αυτό λέγεται ερμηνεία τοπικών τραγουδιών ή ακόμα περισσότερο,  δυσβάστακτη οικονομική επιβάρυνση όλων όσων θέλουν να ακούσουν, χαλαρώσουν με ερμηνευτές τοπικής Μουσικής.!
-
Δυστυχώς μέσα από τις γραμμές ενός blog δεν μπορούν να επεκταθούν περισσότερο οι σκέψεις μου…. Έχω πει πολλές φορές από τότε που ο TopMelody Σαντορίνης  μου έδωσε το πάτημα έκφρασης διαφορετικών τραγουδιών……. «Αρμενίζω διαφορετικά» και θα συνεχίσω να αρμενίζω διαφορετικά τόσο στο θέμα της «πρόσκτησης¨»  της παράδοσης όσο και αλλού…… Θέλω να συνεχίζω να βλέπω διαφορετικά κάποια θέματα της παράδοσης  …. Γιατί τι να κάνω….έτσι μεγάλωσα…..!!! ΄

Ένας τρελλος ταξιδευτής
Της Παράδοσης…… και
Της…Σαντορίνης….
( και όχι μόνο….)
Y.Γ. H ανάρτηση αυτή αφιερώνεται στους Σταύρο, Μαρία, Πάνο……

Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010

Η τσαμπούνα της Σαντορίνης στη Ρώμη

"H
τσαμπούνα της Σαντορίνης στη Ρώμη" Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Πρ/τος
«Πολιτισμός 2007-2013», το Τμήμα Πολιτισμού της ΝΑ Κυκλάδων συμμετέχει
στη δράση : “Παραδοσιακή μουσική σε μουσεία- Νεαροί μουσικοί και
παραδοσιακά όργανα» Η δράση αυτή σχεδιάστηκε από τη δημοτική επιχείρηση
... Zetema Progetto Cultura του Δήμου της Ρώμης που είναι και ο leader του
πρ/τος και συμμετέχουν ως εταίροι εκτός από εμάς, το Κέντρο
Παραδοσιακής Μουσικής της Εσθονίας και ο φορέας διοργάνωσης του
Φεστιβάλ Παραδοσιακής Μουσικής του Forde της Νορβηγίας. Το νησί της
Σαντορίνης θα εκπροσωπήσei ο μουσικός Γιάννης Πανταζής-20/11/2010-20:00
στο MACRO - Rome’s Museum of Contemporary Art.

Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2010

1 χρόνος ¨" τσάρκα στα νησιά"

Σήμερα η ραδιοφωνική τρέλλα του topmelodyfm σαντορίνης να μου δώσει πάτημα για δαφορετικές τσάρκες στα νησιά , για διαφορετικά παραδοσιακά ακούσματα συμπληρώσε 1 χρόνο παρουσίας στα κοινά..... ήταν όταν μέσα σε 1 λεπτό απάντησα σε ερώτηση της Υπεύθυνης Μουσικού Προγράμματος του Σταθμού και όχι μόνο Αρτεμίας  Αργυρου... Και το ταξίδι έτσι απλά ξεκίνησε...Βασικός σκοπός η προσπάθεια ανάδειξης διαφορετικών ηχων.....Σκοπός δεν είναι να βάλω μια Λυγαριά, ένα Χορέψετε Χορέψετε και φυσικά έναν Ικαριώτικο...... ούτε να ακούσουμε χιλιάδες φορές το Μήλο μου κόκκινο, ή ζωντανά τραγούδια από τα live των καλλιτεχνών........ Ξεκινήσαμε ανήμερα των Ταξιαρχών..... έτσι για να κάνουμε "παρέα"ραδιοφωνική στο πανηγύρι τουΤαξιάρχη στο Ηφαίστειο....... Προσπάθησα από την πρώτη κιόλας ευκαιρία οι εκπομπές να είναι αφιερωμένες, ή θεματικές, ή τουλάχιστον με βασικό στόχο το σεβασμό στην παράδοση
Αλλά ας θυμηθούμε μερικές ιδιαίτερες στιγμές: 2 εκπομπές για την αρχόντισσα των Κυκλάδων Ειρήνη Κονιτοπούλου με τραγούδια που κάποιοι δεν τα ξέραν...( η Ειρήνη δεν τραγούδησε μόνο το Αρμενακι)., Ο Νίκος Οικονομίδης και οι φίλοι του, Αφιερωματική Εκπομπή στον Νίκο Ξυλούρη με συνέντευξη της αξιολάτρευτης αρχόντισσάς του ( σύζυγός του) Ουρανία Ξυλούρη καθώς και του δικηγόρου του θηραίου Εμμ.Α. Λιγνου, Εκπομπές αφιερωμένες σε διάφορα νησιά, προβολή των τραγουδιών της Σαντορίνης, εκπομπή αφιερωματική με συνέντευξη  στον μέγα τσαμπουνιέρη από την Κύθνο Φραγκίσκο Τζιωτάκη, αφιερωματική εκπομπή στον αλησμόνητο Νϊκο Οικονομίδη πρωτεργάτη της σύγχρονης ελληνικής λαογραφίας. Συνέντευξη με την ιδιαίτερα χαρισματική Κατερίνα Ρούσσου, Συνέντευξη με τη Μαρία Ξεφτέρη για την προσπάθεια προβολής της Ναξιώτικής παράδοσης, συνέντευξη με την Ελένη Λεγάκη,  Συγκλονιστική τριώρη εκπομπή με τα παιδία που συμμετείχαν στην φετινή Παγκυκλαδική Συνάντηση Νέων Μουσικών που έγινε στη Σύρο ( εκπρόσωποι από καμιά 10αρια νησια), Συγκλονιστικό αφιέρωμα μνήμης στην αλησμόνητη Κική Καφιέρη ( μετά από 14 χρόνια πάνω από 10 άτομα μίλησαν, θυμήθηκαν την Κική σε μια βεγγέρα Σαντορινια), Συνέντευξη με την Νίκη Τσέκου ( συγγραφέα, δημοσιογράφο από το Καμάρι -παλαιά μουσική παραγωγό και Πόπη Ορφανίδου ( μετά από τόσα χρόνια.... η Πόπη του Top ....... ήταν στο στούντιο). Ιδιαίτερη τιμητικό αφιέρωμα -συνέντευξη με τους Χρόνη Αηδονίδη -- Νεκταρία Καραντζή, ανάδειξη παλαιότερων Κρητικών μουσικών ( τον Ναύτη ποιός τον ξέρει). Εκποομπή Αφιερωμένη στον Αντώνη Κονταράτο...( σ ακούμε αντώνη...)  Αναπαραγωγή εκπομπής αφιερωμένη στη λαογραφία της Σαντορίνης με την Γουλιελμία Συρίγου στο  μικρόφωνο ,  και πάραααααααα πολλάααα άλλα.......

Θέλω ειλικρινά να ευχαριστήσω τον Ιδιοκτήτη του ΤοpMelody Fm Στέλιο Κανακάρη, την Υπεύθυνη του Μουσικού Προγράμματος Αρτεμία Αργυρού, τον Δημήτρη Πράσσο ( εξ αιτίας του οποίου του οφείλω και την ανακοίνωση -προαναγγελία εκποομπών. και όχι μόνο....) και όλους όσους με τίμησαν με την παρουσία τους, με βοήθησαν στις εκπομπές.... Όλους όσους κατάφερα να τους ταξιδέψω διαφορετικά.....

Στα σχέδια υπάρχουν πολλές ακόμα εκπομπές.......... Μείνετε πάντα συντονισμένοι topmelody Σαντορίνης  Κάθε Κυριακή 12.00 -14.00..... γιατί εμείς αρμενίζουμε διαφορετικά...... και θα συνεχίσουμε να αρμενίζουμε διαφορετικά......

ΜΑΝΕΣ ΦΑ ΜΑΤΖΟΡΕ ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΤΑΛΓΚΑΣ

Γιορτή στον Ταξιάρχη Ακρωτηρίου

8η Παγκυκλαδική Συνέχεια



Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2010

Παραδοσιακή μουσική και Κρατική Τηλέοραση

Ο χώρος αυτός εκτός από το να σας αναδεικνύω διαφορετικά μεράκια ......παραδοσιακά, εκτός από το να αναδεικνύω κατα βάση λαογραφικά στοιχεία των νηισών έγινε για να προσπαθήσω να εκφράσω κάποια διαφορετική άποψη  σε κάποια προβαλλόμενα στοιχεία με θέμα :"Παράδοση". Γνωρίζω ότι υπάρχουν πολλα άτομα που μπορούν και θα συνεχίζουν να κρίνουν τα της παράδοσης λεχθέντα και προβαλλόμενα!! Δεν είμαι δάσκαλος χορού και ούτε ειμαι ειδικος μουσικολόγος. Χόρευα χρόνια σε ομίλους και  προσπαθώ να σεβαστώ την παραδοσιακή  μουσική και το χορό.ή όπως το λέω συχνά να αρμενίζω διαφορετικά.
Δυστυχώς εχθές το βράδυ ( 6-11-2010) είδα έκπληκτος σε κρατικό κανάλι 4 χορευτικά συγκροτήματα ( τόσα είδα και άντεξα να δω)  να διαστρεβλώνουν τους χορους. Συγκεκριμένα:η εκπομπή " Στην υΓεια μας"είχε άλλο ένα αφιέρωμα στην παραδοσιακή μουσική. Δεν μπορεί θα πει κανείς οταν ας πούμε ακους  για π.χ. Τσιαμούλη και Τασία Βέρρα κάτι  κάτι θα δεις καλό.....δυστυχώς όμως όταν τραγούδησε η κ. Βέρρα ένα τσάμικο οι χορευτές που δυστυχώς δεν συγκράτησα από πιο φορέα ήταν  μόλις ειχαν ξεκινήσει τη ....χορογραφία τους...... Αμέσως μετά χωρίς διακοπή το μικρόφωνο πήρε ο -πανταχού παρών και ταπάντα τραγουδών-Παναγιώτης λάλεζας. Εκεί η χορογραφία του τσάμικού έδινε ρέστα...... Το τόνισε και ο ίδιος , θέλοντας να καλύψει τους χορευτές..."Τόσο γρήγορο τσάμικο τα παιδιά θα κουραστήκαν....."Αμέσως μετά έλαβε θέση η εκπρόσωπος του νησιωτικου για τη βραδυά εκείνη Στέλλα Κονιτοπούλου. Η διαφωνία μου από πλευράς μουσικής είναι οτι ενώ υπήρχε βιολί, λαούτο, σαντούρι το κλαρίνο τί χρειαζόταν σαν ακοπαγνιαμέντο. Η βασική μου όμως διαφωνία ήταν από την παρουσία του "Εργαστηρίου Τέχνης και Πολιτισμού"το οποίο συνόδευε -- κατέστρεφε τα τραγούδια που έλεγε η Στέλλα. Ηταν επεικώς απαράδεκτοι, φάνηκε ξεκάθαρα οτι δεν είχαν κάνει ούτε μια πρόβα.... Και το βασικότερο όλων....... Και πρόβα να μην είχαν κάνει έπρεπε ο πρωτοχορευτής να "|επικοινωνεί"με το βιολιστή και να μην είναι τόσο μα τόσο στητό και ψευτικο. Ειδικά όταν  γύρισε ο σκοπός σε Σούστα Δωδεκανήσου εκεί τα δα όλα.......η χάβρα των Ιουδαίων στα μάτια μου. ( Ποτέ μου βέβαια δεν έχω καταλάβει γιατι πρέπει να υπάρχει το ίδιο μοτιβο στα νησιώτικα ΄΄οταν υπάρχουν χορευτές : Γιάντα -Μες στου Αιγαίου-Ελά να πάμε -Ικαριώτικο και μετά ή Χορέψετε ή Σούστα Δωδεκανήσου). Εκτός των άλλων το Μες στου Αιγαίου ενώ τους βοηθούσε το βιολί  σαν να μην ξέρανε να κλείσουν τα χέρια τους στον ίσο. και τα χανε αερα πατέρα...............Πολύ πιο ωραία θα το χόρευε μόνη της η Στέλλα με έναν από αυτούς όλη την ενότητα παρά οι συγκεκριμένοι χορευτές...... Και μετά αποτελείωσε η αντοχή μου με το συγκρότημα του κατ άλλα αξιόλογου Μεγαλακάκη. Τονίζω και πάλι δεν είμαι χορευτής ούτε δάσκαλος χορού, αλλά ας πούμε όποιοι το δαν θα κατάλαβαν το διαφορετικό α) στη φορεσιά τη γυναικεία της Κρήτης, και τη χορογραφία εκ νέου στον πρώτο χορό που χορέψαν ( δεν κατάλαβα τί ήταν ειλικρινά......κάτι μεταξύ μαλεβιζιώτικου -καστρινού -συρτου..κάτι....)......
Το τονίζω δεν είμαι δάσκαλος χορου, αλλά για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι αν θέλουμε να παρουσιάσουμε κάτι "παραδοσιακό"χωρίς να σεβόμαστε τα της παράδοσης ειναι πολύ εύκολο. Θαα υπήρχε μεγάλο πρόβλημα αν κάποιοος τους κατσάδιαζε τους χορευτές για το πως χορεύουν?η ας πούμε για πχ να κάνανε μια πρόβα  παραπάνω  !!! Ενοιωσα πολύ ασχημα βλέποντας αυτή τη μια ώρα εκπομπής και για ένα λόγο παραπάνω που μου το τόνισε συγγενής....... Και τι θα γίνει όμως όταν κάποιοι τους βλέπουν που παρουσιάζονται ως ειδήμονες ενώ διαστρεβλώνουν τα πάντα???όποιος δει το τσάμικο θα νομίσει οτι ειναι φιγουρα για  κλασσικό μπαλέτο......!!!!

Ενώ η συγκεκριμένη εκπομπή μας έχει προσφέρει άλλες στιγμές παράδοσης, θεωρώ οτι για τη χθεσινή της δεν μπορεί να υπερηφανεύτεται ο παρουσιαστής. Αναρωτιέμαι όμως τι καλύτερο από το ναυπήρχε στην ομάδα της εκποομπής ενας ειδικός για τα της παράδοσης!!!! δεν μπορεί.῎..... αυτά τα ακραία που είδαμε θα τα είχε δει στην πρόβα θεωρητικά........δεν ξέρω παρά ήταν ψευτική "ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ"της παράδοσης.......

Ο ΜΙΣΕΜΟΣ - ΕΙΡΗΝΗ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΛΕΓΑΚΗ

ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΗΣ-ΧΑΝΙΩΤΙΚΟΣ

Ο σκοπός και τα τραγούδια των εκλογών στ' Απεράθου

Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2010

σκύρος

Γυναίκες της Μάρπισσας στο τραγούδι του Γάμου (ΠΑΡΟΣ)

Τα τραγούδια των εκλογών

http://www.kykladesnews.gr/ellada/37-elladacategory/57662-t-.html

Τα τραγούδια των εκλογών εντάσσονται, σύμφωνα με τον Ζευγώλη, στην ευρύτερη κατηγορία των “εύθυμων” τραγουδιών της Απειράνθου. Πρόκειται για τραγούδια, δεκαπεντασύλλαβα ομοιοκατάληκτα δίστιχα και κοτσάκια, τα οποία δημιουργούνταν και τραγουδιούνταν κατά την περίοδο των εκλογών (βουλευτικών και δημοτικών-κοινοτικών) και των δημοψηφισμάτων.



Βασικός θεματικός άξονας ήταν η συγκεκριμένη πολιτική διαδικασία και ό,τι γενικότερα εμπλεκόταν με αυτήν: τα πρόσωπα που ήταν υποψήφια, η στάση του λαού απέναντί τους (θετική ή αρνητική), τα προβλήματα, τα βάσανα και τα παράπονα των κατοίκων για την υπάρχουσα δύσκολη κατάσταση και καθημερινότητα, ακόμα και η ανακόλουθη, κάποιες φορές, στάση των εκλογέων, καθώς και οι τυχόν περιπτώσεις νοθείας του αποτελέσματος. Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι τα εκλογικά τραγούδια περιλαμβάνουν επιμέρους θεματικές (όχι δηλαδή γενικώς “εύθυμες” καταστάσεις), ανάλογες με τα προσωπικά βιώματα του δημιουργού, τη συλλογικότητα, την πολιτική ιδεολογία, καθώς και τα πολιτικά τεκταινόμενα, αντικειμενικώς και υποκειμενικώς ιδωμένα.

Στ’ Απεράθου, όπως και στα υπόλοιπα χωριά της Νάξου, η προεκλογική περίοδος έβρισκε τους υποψήφιους πολιτευτές στα καφενεία και στη bλάτσα του χωριού. Ο κόσμος πολύ συχνά τους περιστοίχιζε και τους τραγουδούσε αυτοσχέδια τραγούδια, τα λεγόμενα εκλογικά (Ζευγώλης 2006:60). Όπως είναι φυσικό και επόμενο, κάθε πολιτική μερίδα επαινούσε τον δικό της υποψήφιο και εκδήλωνε ρητά την υποστήριξή της στο πρόσωπό του, το οποίο ενέμπνεε την ελπίδα για κάτι καλύτερο, για το καλό του τόπου και το δικό τους…

Μας αναφέρει ο Γιάννης Πρωτονοτάριος, δύο χαρακτηριστικά περιστατικά στ’ Απεράθου, όπου υποψήφιος πολιτευτής ήταν ο Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης:

Στην Απείρανθο είχαμε πάντα έναν υπουργό, τον Αριστείδη Πρωτοπαπαδάκη. Όλα του τα χρόνια ήταν βουλευτής, αλλά τα πολλά χρόνια, όσο έβγαινε το κόμμα του, η δεξιά δηλαδή, ήταν υπουργός. Έκαμε πολλά προσωπικά καλά στους κομματάρχηδες και στις οικογένειες που είχαν πιο πολλούς ψήφους, γι’ αυτό έχανε το 40% μέσα στο χωριό του. Ο Δημητράκης (σημ: πρόκειται για τον Δημήτρη Ελευθερίου, του Λευτεραντώνη. Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ: α, β, γ, δ) όμως αγαπούσε τον Αριστείδη, που τον ψήφιζε πάντα χωρίς συμφέρον, γιατί ήθελε να έχει η Απείρανθος τον πρώτο βουλευτή των Κυκλάδων. Σε μια εκλογή που βγήκε πάλι πρώτος ο Πρωτοπαπαδάκης, από τον ενθουσιασμό τους οι Απεραθίτες έσφαξαν πολλές ζούλες, προπαντός οι βοσκοί, και έβραζαν κρέατα και έστρωσαν τράπεζα μέσα στην Πλάτσα και τρώγανε και πίνανε και τραγουδούσαν των εκλογών το σκοπό. Ήταν παρουσία και ο ίδιος ο Πρωτοπαπαδάκης, όταν κάποιος Απεραθίτης είπε ένα τραγούδι:

Εκείνο που σου ζήτησα δεν το ‘καμες ακόμα,
αλλά δεν πρόκειται ποτέ όμως ν’ αλλάξω κόμμα.
Μετά απ’ αυτόν λέει ο Δημητράκης ένα τραγούδι, για να προσβάλει αυτόν που είπε το προηγούμενο, ίσως:
Να ‘χα τσοι ψήφοι του χωριού όλοι να σου τσοι δίνω
και να μην έρθω και ποτές να σε παραβαρύνω.
Μετά επήγε ο Πρωτοπαπαδάκης και τους χαιρέτησε και τους δυο και όσους άλλους μπόρεσε και έφυγε βιαστικά για την Αθήνα. Εκείνο το βράδυ είπαν οι Απεραθίτες πολλά από τρακόσα τραγούδια και το κλαρίνο του Σταματομανώλη, το λαούτο του Παντελή του Νικολάκη και το βιολί του Ξεπετάρη, εκελαϊδούσαν ως το πρωί.

Σε μια άλλη εκλογή, τελευταία, βγήκε πάλι παμψηφεί ο Πρωτοπαπαδάκης, αλλά έφυγε και τότε βιαστικός, πριν να βγούνε τ’ αποτελέσματα και ο Δημητράκης του είπε πάλι ένα τραγούδι:


Ήφυες και δεν πρόφταξα να δ’ αποχαιρετήσω
και δεν ηξέρω και αν ζω να σε ξαναψηφίσω.
Όσο για τους υποψήφιους της αντίπαλης πολιτικής παράταξης… δεν έλειπαν τα πειρακτικά και σκωπτικά τραγούδια…
Που πρώτο τον εφέραμε σε όλες τσοι Κυκλάδες
κι έχουσιν οι αντίθετοι βοές κι ανεκαράδες (=στεναχώριες).
Εφέτι (=φέτος) δε σ’ εψήφισαν, ω ουρανέ με τ’ άστρη (=άστρα),
τρεις αδερφοί κι αφέντης μου σου δώκαν όλο άσπροι (=λευκό).

Πολλά είναι τα εκλογικά τραγούδια που ακούστηκαν στ’ Απεράθου τη δεκαετία του 1920, ύστερα από την τραγωδία του 1917. Το σύνολο όσων έχει καταγράψει ο Κεφαλληνιάδης εκφράζουν την αρνητική στάση των Απεραθιτών απέναντι στον Βενιζέλο και τη θετική τους στάση απέναντι στον βασιλιά Κωνσταντίνο τον Α’.

Ο Βενιζέλος στο ντουνιά καμιά δεν έχει θέση,
γι’ αυτό και μεις τον στείλαμε στο διάβολο πεσκέσι.
Τριάντα μέρες έκαμα ‘ξορία και φυλάκα,
όμως δε προσεχώρησα στου Κρητικού τη βράκα.
Σηκώτε απ’ το λάκκο σας, αδικοσκοτωμένοι,
που ο Κωνσταντίνος έρχεται κ’ ένα φιλί σας στέλνει.
Τον οπλισμό αν είχαμε μαζί στο χέρι,
εμείς δεν υποκύπταμε στη βράκα του Λεφτέρη!

Μετά την εκλογική αποτυχία του Βενιζέλου, στις εκλογές του 1920, και το δημοψήφισμα που επανέφερε τον βασιλιά, ένας φανατισμένος Απεραθίτης πανηγύριζε λέγοντας το παρακάτω δίστιχο:


Όλοι οι Βενιζελικοί στον Πάνερμο να πάνε,
οπού ‘χουν οι ριζαλωνιές κοπράχερα να φάνε.

Πολλές φορές, τα εκλογικά τραγούδια δεν είχαν συγκεκριμένο πρόσωπο ως αποδέκτη, αλλά εξέφραζαν τα παράπονα και την κριτική των κατοίκων για τους “μεγάλους” του χωριού, οι οποίοι δε νοιάζονταν για το λαό, παρά μόνο για τα προσωπικά τους οφέλη. Αν μάλιστα κάποιο νέο πρόσωπο έκανε την εμφάνισή του στα πολιτικά πράγματα, στήριζαν πάνω του όλες τους τις ελπίδες για το καλύτερο, για την ανάσα που θα έπαιρναν από τα βάρη που είχαν φορτωθεί από τους προηγούμενους.

Σαν έβγεις, σε παρακαλώ, πάψε τσ’ απού τη θέση
‘ιατί με το φτωχό λαό μοιράζουνε στη μέση.
Πάψε τσοι, σε παρακαλώ, μη λυπηθείς κανένα
‘ιατί τα πάθη του Χριστού μας έχουν καμωμένα.
Ευτό το gόσμο που θωρείς, όλο των εδικούσαν (=αδικούσαν)
κ’ εκάνασι dω ‘ύναικω’ και των παιδιώ dω λούσα.
Που ‘υρίζουσι εκείνοι
όπου η μπελάτζα (=ζυγαριά) κλίνει.
Κι η φτώχεια η κακόμοιρη ας είναι πεινασμένη
κ’ είχε τζη και δια παντός φόρητα (=φόρους) φορτωμένη.
Να κόψεις α’ τα φόρητα α’ τα πολλά που δίνου,
‘ιατί το αίμα dω φτωχώ’ με το μπαμπάκι πίνου.

Ο Γιάννης Πρωτονοτάριος μάς αναφέρει επίσης ένα χαρακτηριστικό περιστατικό που έγινε στ’ Απεράθου στο δημοψήφισμα της Χούντας:

Στο «Δημοψήφισμα» της Χούντας τη δεκαετία του 1970, αν θέλαμε ή όχι την «Εθνική Κυβέρνηση», εμείς οι Απεραθίτες ψηφίσαμε το 90% «όχι».Το βράδυ όμως που άνοιξαν τις κάρπες και μετρήσανε τα ψηφοδέρτια, εβγήκαν το 90% «ναι». Ήταν φανερό ότι έγινε κάποια «κομπίνα» και τότε ο Δημητράκης είπε πάλι ένα τραγούδι:

Τα μάθια μου δεν είδανε τέθοιο κουτί ρημάδι,
να ρίχνεις «όχι» το πρωί να βγαίνει «ναι» το βράδυ…
Πολλοί συχνοί στ’ Απεράθου ήταν οι ποιητικοί αγώνες που αφορούσαν οποιοδήποτε ζήτημα απασχολούσε τους μετέχοντες σε αυτούς, συνεπώς ένας βασικός θεματικός άξονας ήταν και τα εκλογικά και πολιτικά… Πιο συγκεκριμένα, συχνά θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει έναν Απεραθίτη να προκαλεί κάποιον άλλο μ’ έναν στίχο, ενώ ο δεύτερος να ολοκληρώνει το δίστιχο μ’ έναν δικό του, επιδιώκοντας όχι μόνο να ταιριάξει την ομοιοκαταληξία, αλλά και να συμπληρώσει το νόημα του πρώτου στίχου με ουσιαστικό και πετυχημένο τρόπο. Αναμφισβήτητα, δεν επρόκειτο πάντα για μια εύκολη διαδικασία, γιατί πέρα από την απλή πλέξη ενός δίστιχου, σημασία είχε η ίδια η ποιητική συνομιλία, τα εκφωνήματα της οποίας θα αποτελούσαν βάση για την ανατροφοδότηση του διαλόγου και τη δημιουργία νέων δίστιχων, σοβαρών ή σκωπτικών, μα πάνω απ’ όλα ουσιάτων. Ο Ζευγώλης μας παραθέτει έναν τέτοιο ποιητικό αγώνα:

[...] Ας βρεθούμε, τέλος, στις παραμονές των βουλευτικών εκλογών του 1956. Ο απόηχος του εμφύλιου δεν είχε περάσει ακόμα κι οι απειλές των αριστερών εξακολουθούσαν. Ένας Απεραθίτης αγρότης, ο Βάσος, ψήφιζε τότε αριστερά. Τώρα όμως απειλήθηκε μ’ εξορία, αν δεν ψήφιζε δεξιά, παίρνοντας σημαδεμένο ψηφοδέλτιο. Η απειλή για το Βάσο ήταν τρομερή, αφού είχε οικογένεια πενταμελή: αυτός με τη γυναίκά του και τρία μικρά παιδιά, που περίμεναν κι οι πέντε να ζήσουν από τη δούλεψη του στα λίγα ορεινά κτήματά τους. Αποφάσισε λοιπόν να δεχτεί την εξευτελιστική πρόταση,παίρνοντας το σημαδεμένο ψηφοδέλτιο. Αλλά όσο πλησίαζε η μέρα των εκλογών, τόσο οι τύψεις της συνείδησής του πλήθαιναν και για μια στιγμή σκέφτηκε την αυτοκτονία. Είδε όμως ότι ούτ’ αυτή αποτελούσε λύση αφού, κι αν αυτοκτονούσε, τα παιδιά του θα πέθαιναν από την πείνα. Στην απελπισία του θυμήθηκε πως ο αδερφός του ο Αντώνης ψήφιζε πάντα δεξιά κι επειδή του είχαν εμπιστοσύνη δεν του έδιναν ψηφοδέλτιο σημαδεμένο. Του εξιστόρησε αυτά που του συμβαίνουν ότι σκέφτεται ν’ αυτοκτονήσει, και του πρόσπεσε να ρίξει στην κάλπη το δικό του σημαδεμένο ψηφοδέλτιο, ώστε ο ίδιος να ψηφίσει πάλι αριστερά. Ο αδερφός του βλέποντας την απελπισία του δέχτηκε την πρότασή του κι έτσι ο Βάσος ψήφισε και τότε όπου του υπαγόρευε η συνείδησή του.

Τη νύχτα της Κυριακής ανακοινώθηκαν τ’ αποτελέσματα των εκλογών, με νικητή τον Καραμανλή. Το πρωί της Δευτέρας ο Βάσος έφυγε για να πάει να δουλέψει στα κτήματα. Η γυναίκα του κατά το μεσημέρι πήγε στο φούρνο για ν’ αγοράσει ένα διπλό ψωμί. Εκεί βρήκε κι άλλους πελάτες που περίμεναν το ξεφούρνισμα, ενώ ο φούρναρης τραγουδούσε χαρούμενος. Η γυναίκα του Βάσου του είπε: «Τραουδείς, ε; Είντ’ ανάγκη έχεις εσύ, αφού ήβγηκε πάλι το κόμμα σου». Ο φούρναρης της είπε ότι θα τραγουδήσει ο ίδιος ένα στίχο κι αν εκείνη με άλλο δικό της ολοκληρώσει πετυχημένα το δίστιχο, τότε θα της δώσει δωρεάν το διπλό ψωμί. Όταν εκείνη συγκατατέθηκε, ο φούρναρης τραγούδησε:

Ήβγηκεν ο Καραμαλής με τα μεγάλα φρύδια.
Κι η γυναίκα συμπλήρωσε στη στιγμή:
Κι αν ήβγε κι αν δεν ήβγηκε στου Βάσου μου τ’ α…
Οι πελάτες του φούρνου την καταχειροκρότησαν κι ο φούρναρης της έδωσε χωρίς χρήματα, το διπλό ψωμί. [...]
Βιβλιογραφία
Ζευγώλης, Γ. [1937]2006α. «Το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι στην Απείρανθο της Νάξου». Φιλολογικά – Λαογραφικά Μελετήματα, σ. 53-103. Αθήνα.
Ζευγώλης, Γ. 1997. “Ποιητικοί αγώνες στ’ Απεράθου, παρόμοιοι με αρχαίους ελληνικούς”. Στο Πρακτικά του Β’ Πανελλήνιου Συνέδριου με θέμα “Η Νάξος δια μέσου των αιώνων” (επιμ. Προμπονάς, Ι. και Ψαρράς, Στ.), 475-480. Αθήνα: Δήμος Δρυμαλίας.
Κεφαλληνιάδης, Ν. 1984. Η Απείρανθος (ιστορία – μνημεία – λαογραφία). Αθήνα: Έκδοση Πολιτιστικού Λαογραφικού Ομίλου Απειράνθου.
Πρωτονοτάριος, Γ. 2005. Ένα οδοιπορικό στη μνήμη και στο χρόνο. Ο περίπλους της ζωής μου μέσα από τις αφηγήσεις, ιστορίες και τα τραγούδια μου. Αθήνα.
Άλλες ενδεικτικές μελέτες για τη λαογραφία των εκλογών, αλλά και τα πολιτιτικά τεκταινόμενα στη Νάξο:
Σέργης, Μ. 1998. Λαογραφικά των εκλογών (1920-1981) από ένα Ναξιώτικο Χωριό. Συμβολή στη “Λαογραφία των εκλογών” και στη μελέτη του Κυκλαδικού Χώρου. Αθήνα.
Σέργης, Μ. 2003. “Λαογραφικά των εκλογών (1920-1981) από το Γλινάδο Νάξου”. Στο Πρακτικά του Β’ Πανελλήνιου Συνέδριου με θέμα “Η Νάξος δια μέσου των αιώνων” (επιμ. Προμπονάς, Ι. και Ψαρράς, Στ.), 655-665. Αθήνα: Δήμος Δρυμαλίας.

ΠΗΓΗ: http://xefteri.wordpress.com