Παρασκευή 12 Αυγούστου 2011

"Η Ανατολή του Αιγαίου "



Η «Ανατολή του Αιγαίου»

Η Ανατολή του Αιγαίου ήταν ο τίτλος της συγκλονιστικής εκδήλωσης που διοργάνωσε η Ο.Ν.Α.Σ. με την επιστημονική επιμέλεια του δρ. Χορολογίας των Τ.ΕΦΑΑ κ. Σταύρου Σπηλιάκου .
Ήταν όντως μια άλλη « Ανατολή του Αιγαίου». Μια ανατολή που συνδύαζε τους μουσικούς δρόμους του Βυζαντίου με τους λαϊκούς της Νάξου και ευρύτερα των νησιών του Αιγαίου Πελάγους  . Σε αυτό συνέβαλαν:  
·          ο κ. Σπηλιάκος με την τόσο μεστή εικόνων και νοημάτων προβολή ιστορικών λαογραφικών στοιχείων , πάνω σε αυτό το μουσικό ταξίδι, των παράλληλων μα και ταυτόχρονα κοινών  μουσικών δρόμων .


·         η μεγάλη τιμή της συνύπαρξης σε αυτή την εκδήλωση του Άρχοντος Υμνουργού του Οικουμενικού Θρόνου κ. Γιώργου Χατζηχρόνογλου, ο οποίος συγκλόνισε  τον κόσμο με την απόδοση τόσο των   ύμνων όσο και των τραγουδιών από τα νησιά.










·          Ο Βιολάτορας της εκδήλωσης Νίκος Χατζόπουλος , έχοντας το ρόλο του μαέστρου και δείχνοντάς μας για άλλή μια φορά το μεράκι , το πάθος και την Προσμόνη – Πίστη σε αυτό που κάνει , μας ταξίδεψε όπως μόνο εκείνος ξέρει.
·          Η τόσο ιδιαίτερη βυζαντινή χορωδία των « Νάξιων Μελιστών» με νέους ανθρώπους 
που μας συγκίνησαν με την χορωδιακή αποτύπωση – συνεισφορά τους.


·          Οι προσεγμένες μερακλίδικες φωνές των Μανώλη Φακίνου ( Μπαρμπεράκη ) και της Βούλας Λυγερού και η ελπιδοφόρα λαλιά του μικρού Αριστείδη Βερύκοκου έδωσαν έναν άλλο αερα στα μουσικά πατήματα.

Αλήθεια τι να πει κανείς για τη στιγμή που ο ψάλτης κ. Χατζηχρόνογλου ερμήνευσε το «Ωραία που ναι την αυγή»; Ή τη στιγμή  όπου ερμήνευσε έναν αμανέ με το Βυζαντινό ρυθμό καταχειροκροτήθηκε από τις χιλιάδες κόσμου που βρέθηκαν στην εκδήλωση; Σκεφτείτε έναν ψάλτη ο οποίος απλά ανοίγει λίγο το στόμα του και   η φωνή και η δύναμη του βγαίνει χωρίς φαμφάρφες από μέσα του …!
Τι να πει κανείς για τη στιγμή όπου η Βυζαντινή Χορωδία με πρωτοψάλτη τον κ. Χατζηχρόνογλου ξεκινάνε το Δοξαστικό της Δοξολογίας και αμέσως μετά ο Νίκος Χατζόπουλος ερμηνεύει το « Στο πα και στο ξαναλέω»
Πόση δύναμη μπορούσε να πάρει κανείς ακούγοντας ψαλτοτράγουδα ερμηνευμένα με τη σύμπραξη βυζαντινών ήχων και λαικών οργάνων. Τα ψαλτοτράγουδα σύμφωνα  με τον κ. Οικονόμου      : « Τα ψαλτοτράγουδα αποδίδονται κατά κανόνα χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων και έχουν ποικίλο περιεχόμενο. Στα περισσότερα περιγράφονται κοινωνικά και κυρίως θρησκευτικά θέματα με στόχο καθαρά ψυχαγωγικό και βέβαια σαφώς εξωλατρευτικό.  Για τη δημιουργία τους χρησιμοποιείται, αποκλειστικά και μόνο η σημειογραφία της Βυζαντινής μουσικής και ακολουθείται η συνθετική τεχνοτροπία η οποία χρησιμοποιείται και για την μελοποίηση των Εκκλησιαστικών ύμνων, γι΄αυτό παρουσιάζουν και πολλές ομοιότητες με τις Εκκλησιαστικές μελώδίες. Είναι μελωδικά, με χαρακτηριστικές μελισματικές γραμμές και έχουν εμφανή τα στοιχεία γνήσιας Ελληνικής μελωδίας. Οι ψάλτες αρέσκονται και συνηθίζουν να τα τραγουδούν στις ψαλτικές συγκεντρώσεις και στις συνεστιάσεις τους μαζί με τα δημοτικά μας τραγούδια. Άλλα απ΄αυτά κυκλοφορούν ανώνυμα και άλλα ως συνθέσεις επωνύμων μελοποιών, μουσικοδιδασκάλων και πρωτοψαλτών.¨»[1]
Μα και ποσο περήφανοι μπορεί να είναι οι Ναξιώτες για την Αναφορά στη ζωή και τη δράση του Ιάκωβου Ναυπλιώτη για τον οποίο έχει τονιστεί ότι : ήταν μια λαμπάδα που έλιωνε πάνω στη λυχνία της Εκκλησίας [2]….
Ακόμα δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να έχει καλύτερη ερμηνεία η  «Ανατολή» του Κωστή Παλαμά από τον Νίκο Χατζόπουλο εκείνη τη βραδυά!
Ποιος θα μπορούσε να μην αναφερθεί στην παρουσίαση του Σταύρου Σπηλιάκου ο οποίος ξεκινώντας έκανε μια ιδιαίτερη μνεία στον Ιάκωβο Καμπανέλλη, ενώ μας καθοδήγησε νοερά από τον Αρπιστή της Κέρου, στην ιστορία των βυζαντινών ύμων, σε εικόνες και βίντεο μιας « άλλης Νάξου», σε φωτογραφίες από τα νησιά, στην παράλληλη πορεία των μουσικών δρόμων και στα κοινά τους στοιχεία, στην «Ανατολή» του Παλαμά και στην ιστορία της Παναγιάς της Δαμιώτισσας που μας φιλοξένησε και σε εικόνες από τη βυζαντινή Νάξο ! ;;
Σκεφτείτε  την εικόνα η βυζαντινή χορωδία να ψέλνει τον ύμνο του γάμου  « Άγιοι Μάρτυρες οι καλώς αθλήσαντες» και η Βούλα Λυγερού να ερμηνεύει το τραγούδι της πατινάδας του γάμου ( γιατί αυτό ήθελε να τραγουδήσει) !  Η τον Μανώλη Μπαρμπεράκη να  ερμηνεύει « Θέλω να γίνεις φθυσικιά» ; Όταν δε το πρόγραμμα περιελάμβανε μια ενότητα με καθαρούς σκοπούς από τα νησιά τότε οι ερμηνευτές μαζί με τον Χατζόπουλο και τα  « Μπάλα» του μας απογείωσαν κυριολεκτικά.
Η τριώρη εκδήλωση ανάδειξης και προάσπισης μέρους της Ελληνικής παράδοσης έκλεισε με την ιδιαίτερη ερμηνεία του Ελπιδοφόρου Αριστείδη Βερύκοκου στη θρυλική «Μπρατσέρα».
Φεύγοντας από την εκδήλωση ένα συναίσθημα με κυρίευσε: ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ! Αγαπητέ Σταύρο, Αγαπητέ πρόεδρε της Ο.Ν.Α.Σ. κ. Μαιτέ, Αγαπητέ κ. Χατζηχρόνογλου μας προσφέρατε ένα γιατρικό μοναδικό . Δεν ξέρω πώς να περιγράψω την αίσθηση αυτή . Ίσως ήταν μία από τις καλύτερες εκδηλώσεις που έχω παραστεί . ο πήχυς ανέβηκε πολύ ….!

Υ.Γ.: Μοναδική παραφωνία η απαράδεκτη συμπεριφορά προς την ουσία της εκδήλωσης, προς τους πρωτεργάτες της αλλά και προς τον κόσμο, του Δημάρχου Νάξου και του Δημοτικού Συμβουλίου οι οποίοι αν και συνδιοργανωτές, μπήκαν στο χώρο της εκδήλωσης σαν ένα μπούγιο με καθυστέρηση 55 λεπτών αποδεικνύοντας ασέβεια προς όλους!


Bίντεο από την εκδήλωση :
α) 
β) \
γ) 
δ) 
ε) 
στ) 
ζ) 

Ιάκωβος Ναυπλιώτης ο εκ Νάξου Μέγας Ψάλτης του Πατριαρχείου


Ἔχει διαπιστωθῆ ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη, ὅτι ἕνα χιλιοστὸ τοῦ γραμμαρίου μόσχου, θα μυρίζει 7.000 χρόνια καὶ ἕνα χιλιοστὸ τοῦ γραμμαρίου ῥαδίου, θὰ φωτίζει 7.000 χρόνια. Τότε ἕνα πολλοστημόριο τῆς ψυχῆς μας, πόσα ἐκατομμύρια χρόνια θὰ λάμπει; Ἡ ἀπαντήση θὰ εἶναι: αἰώνια.
Μιὰ ψυχὴ ποὺ ἀγάπησε τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Ἀναλόγιο, καὶ τὴν ἀγαπήσαμε κι᾽ ἐμεῖς. Μιὰ ψυχὴ ἐκλεκτή, μιὰ ψυχὴ φωτεινή, γεμάτη δίψα γιὰ τὸ ἀνώτερο, γιὰ τὸ τέλειο. Πρόκειται γιὰ τὸν ἀείμνηστο Ἄρχοντα Πρωτοψάλτη τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας Ἰάκ. Ναυπλιώτη, ποὺ συμπληρώθηκαν φέτος 50 χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατό του.
Ἐλέχθη ἀπὸ σοφό, ὅτι τὸ μόνο βέβαιο – βέβαιο καὶ μέσα στὸ χρόνο, βέβαιο καὶ μέσα στὴν αἰωνιότητα - εἶναι ὁ θάνατος. Καὶ μαζί μὲ τὸν θάνατο, καὶ ἄρρηκτα συνυφασμένη μαζί του ἡ ἀθανασία. Δὲν θὰ ἦταν καθόλου βέβαιη ἡ ἀθανασία, ἂν δεν ἤταν βέβαιος καὶ τελεσίδικος ὁ θάνατος. Ἡ ἀθανασία δὲν ὑπάρχει μέσα στὴ ζωή, ὑπάρχει μέσα στὸ θάνατο.
Ὁ ἀείμνηστος Ἰάκωβος Ναυπλιώτης ἦταν μιὰ λαμπάδα ποὺ ἔλιωσε πάνω στὴ λυχνία τῆς Ἐκκλησίας, πάνω στὸ Πατριαρχικὸ Ἀναλόγιο. Λαμπάδα ἀπὸ μελίσσιο κερί, ποὺ ἀνέδινε πασχαλινὸ φῶς. Φῶς ποὺ εἶχε τὴν διαφάνεια καὶ τὸ χρῶμα τοῦ ἀμεθύστου, τὸ χρῶμα ποὺ γεμίζει τὶς πλαγιὲς τῶν βουνῶν, τὶς αἴθουσες τοῦ Φαναρίου, τὸ τετριμμένο βελούδινο στασίδι τοῦ Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου. Φῶς γλυκύ, φώτιζε τὰ βήματά μας!
Ἰάκωβος, ἄξιος διάδοχος τῶν προκατόχων του Νικολάου Βυζαντίου Λαμπαδαρίου (1837-1888) – οἱ ἡμερομηνίες ἀναφέρονται στα ἔτη ὑπηρεσίας - Ἀριστείδου Νικολαΐδου (1882-1911), Γεωργίου Βιολάκη (1875-1905) καὶ Γεωργίου Ῥαιδεστινοῦ τοῦ Β' (1863-1875) τῶν Πρωτοψαλτῶν, ποὺ ἤκμασαν περὶ τὸ 1780, καὶ πρόλαβαν καὶ αὐτοὶ να ἀκούσουν τὸν Δανιὴλ (1741-1789), τὸν Ἰάκωβο Πελοποννήσιο (1760-1801), τὸν Πέτρο τὸν Βυζάντιο (1766-1804) καὶ τὸν Γρηγόριο (1789-1797), τοὺς μεγάλους μελοποιοὺς καὶ Πρωτοψάλτες. Ὅλους αὐτοὺς εἶχε τὴν εὐκαιρία ὁ Ἰάκωβος να τοὺς ἀκούσει ἄμεσα ἢ ἔμμεσα, ἀπὸ πρῶτο χέρι θὰ ἔλεγα.
Ὶάκωβος, ἀηδόνι τοῦ Φαναρίου. Ὡσαννὰ τῶν Πρωτοψαλτῶν τοῦ αἰώνα μας. Ἐπέκεινα τοῦ χρόνου, τῆς καθόλου Ὀρθοδοξίας στὰ ψαλτικά. Καὶ κατὰ τὴν Σοφίαν Σειρὰχ «κατέλιπεν ὄνομα, ἐκδιηγήσασθαι ἐπαίνους» (Σοφ.Σειρ.μδ',8).
Ἰάκωβος, ἀνήκει στὴν Οἰκουμένη. Τοῦ ὀφείλεται ὁ τίτλος ΜΕΓΑΣ. Ὀνομάσθηκε ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ.
Είναι δύσκολο νὰ γραφῇ ἡ ἱστορία του χωρὶς βαθειὰ προετοιμασία καὶ γνώση μουσικῆς, προσευχῆς καὶ ψαλμωδίας, χωρὶς ἀτμόσφαιρα κανδήλας καὶ εἰκονοστασίου. Δεν γράφω ἱστορία, λίγους μονάχα «φθόγγους» ἀπὸ τὴ βιογραφία του σημειώνω:
Ὁ Ἰάκωβος γεννήθηκε στὴ Νάξο τὸ ἔτος 1864. Πολὺ μικρὸς πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου διακρίθηκε γιὰ τὴν ἐξαιρετική του καλλιφωνία καὶ ἀμέσως προσελήφθη τὸ ἔτος 1878 Α' Κανονάρχης στὸν Πατριαρχικὸ ναό. Μιὰ θέση καὶ ἕνα ἀξίωμα πολὺ ζηλευτό, γιατὶ παίζει σπουδαῖο ρόλο πάνω στὸν πατριαρχικὸ χορό μὲ τὸ κανονάρχημα, τὸ ἰσοκράτημα καὶ τὴν ὅλη τυπικὴ τάξη ποὺ γνωρίζει καλὰ καὶ κατευθύνει καὶ τοὺς ἄλλους.
Ὁ Ἰάκωβος ἀφοῦ πέρασε διαδοχικὰ ὅλα τὰ στάδια τῆς μουσικῆς ἱεραρχίας (1881-1888 Β' Δομέστικος, 1888-1905 Α' Δομέστικος καὶ 1905-1911 Λαμπαδάριος), χειροθετήθηκε τὸ ἔτος 1911 Ἄρχων Πρωτοψάλτης τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Ἰωακεὶμ τὸν Γ´.
Ἀπὸ τὴν ἐξέχουσα αὐτὴ θέση ὁ Ἰάκωβος «κατηύθυνε» σὰν θυμίαμα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τὶς προσευχὲς τῶν χριστιανῶν μὲ τὴν γλυκιά του μελωδία μέχρι τὸ ἔτος 1938. Ἔτσι μὲ τὴν συνεχὴ του αὐτὴ ὑπηρεσία παρουσιάζει ἐξηκονταετία στὸ μουσικὸ βωμὸ τῆς Ἐκκλησίας, στὸν Πάνσεπτο Πατριαρχικὸ Ναό, στὴ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία.
Στὸ διάστημα αὐτὸ δίδαξε τὴ Βυζαντινὴ Μουσικὴ στὴν Πατριαρχικὴ Μουσικὴ Σχολὴ τοῦ Φαναρίου, ἐξέδωκε τὸ ἔτος 1894 σὲ δύο τόμους τὴν Φόρμιγγα, ποὺ περιέχει ᾄσματα καί, ᾠδὲς γιὰ χρήση τῶν Δημοτικῶν Σχολείων καὶ κάθε φιλομούσου· ἐξέδωκε ἐπίσης μαζί με τὸν Δομέστικο του Κων/ντίνο Κλάββα τὸ ἔτος 1899 σὲ δύο τόμους τὸ Δοξαστάριο τοῦ Πέτρου Πελοποννησίου «τὸ ἐξηγηθὲν πιστῶς ἐκ τῆς ἀρχαίας εἰς τὴν καθ᾽ ἡμᾶς Γραφήν» ἀπὸ τὸν Γεώργιον Βιολάκην, ὅπως ἀναφέρει στὸν Πρόλογό του καὶ σὲ συνεργασία μὲ τὸν Ἐκκλησιαστικὸ Σύλλογο Φαναρίου «ΟRFEON», κατέγραψε φωνογραφικοὺς δίσκους, μὲ διάφορα ἐκκλησιαστικὰ μαθήματα.
Τὰ μαθήματα αὐτὰ ποὺ ἀκοῦμε σήμερα ἐμεῖς εἶναι ἡ γέφυρα - τὸ οὐράνιο τόξο - ποὺ ἐνώνει ἐμᾶς μὲ τὸν Ἰάκωβο καί με τοὺς προκατόχους του. Ἔτσι ἔψαλλαν αὐτοί, ἔτσι ἔψαλλε ὁ Ἰάκωβος, ὁ Πρίγγος στὴ συνέχεια, μὲ τὸ ἴδιο ὕφος, ἔτσι τ᾽ ἀκούσαμε σήμερα κι᾽ ἐμεῖς μέσα ἀπὸ τοὺς αἰῶνες, ἀπὸ τοὺς φωνογραφικοὺς αὐτοὺς δίσκους.
Ἡ χορωδία τῆς Ἑστίας Ἐθνικῆς καὶ Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς ὑπὸ τὴν διεύθυνση τοῦ Πρωτοψάλτου κ. Θεοδώρου Βασιλείου, ἐρμήνευσε ἀπαράλλακτα ὁρισμένα μαθήματα ποὺ κατέγραψε ὁ χοράρχης της ἀπὸ τοὺς δίσκους αὐτούς, στὴ μουσικοφιλολογικὴ ἐκδήλωση, ποὺ ἔγινε πρὸς τιμὴ καὶ μνήμη τοῦ Ἰακώβου Ναυπλιώτου, τὸ βραδὺ τῆς l8ης Νοεμβρίου, αὐτοῦ τοῦ μηνός, στὸ κινηματοθέατρο ΠΑΛΛΑΣ. Αὐτὰ ἃς τὰ προσέξουν ἰδιαιτέρως ὅσοι ἀμφισβητοῦν τὴ γνησιότητα τοῦ Πατριαρχικοῦ ὕφους στὶς μέρες μας.
Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βενιαμὶν ὁ Α', γιὰ νὰ τιμήσῃ τὸν ἐκλεκτὸ καλλιτέχνη μὰ καὶ ἐξαιρετικὸ ἄνθρωπο, ἀποχωρώντας ἀπὸ τὸ στασίδι του τὸ ἔτος 1939, τὸν ὀνόμασε με Πατριαρχικὸ Πιττάκιο «Ἐπίτιμο Πρωτοψάλτη τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας».
Ὁ Ἰάκωβος ἐκοιμήθῃ ἐν Κυρίῳ στὶς 5 Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1942 στὸ Ψυχικό. Ὁ θρῦλος του θὰ μένει ἀθάνατος.
Ὁ Καθηγητὴς Ἄγγελος Βουδούρης σὲ μελέτη του στὴν «Ὀρθοδοξία» σημειώνει γιὰ τὸν Ἰάκωβο: «ὁ Ἰάκωβος Ναυπλιώτης, ὡς Β´ Δομέστικος τοῦ Πατριαρχικοῦ ναοῦ, παρὰ τὸ πλευρὸν τοῦ μουσικοδιδασκάλου Νικολάου Λαμπαδαρίου, ὁ ὁποῖος ἔψαλλε χρησιμοποιὼν πάντοτε μουσικὰ κείμενα χειρόγραφα τῆς παλαιᾶς γραφῆς Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, ἐπειδὴ ἐντελῶς οὗτος ἠγνόει τὸ νέον γραφικὸν σύστημα, ἐμυήθη τὴν μουσικὴν καὶ ἐμορφώθη εἰς τὸ κατὰ τὸ ὕφος τοῦ Πατριαρχικοῦ ναοῦ ψάλλειν τὰ ἐκκλησιαστικὰ μέλῃ, διέσωσε τὴν μουσικὴν πρᾶξιν τῶν ἀρχαιοτέρων πρωτοψαλτῶν καὶ αὐτὸς τὴν σήμερον εἶναι ὁ συνεχιστὴς τῆς πατριαρχικῆς παραδόσεως».
Ὁ μουσικολόγος Παναγιώτης Ἀντωνέλλης στὸ ἔργο τοῦ «Ἡ Βυζαντινὴ Ἐκκλησιαστικὴ Μουσική» γράφει: «ὁ Ἰάκωβος ὅταν ἔψαλλε, μὲ τὴ χάρη τῆς μουσικῆς του ἰδιοφυίας καὶ μὲ τὸ ἀπαράμιλλο ὕφος του κατόρθωνε νὰ ἐμπνέει στὶς ψυχὲς τῶν ἀκροατῶν τὴν κατάνυξη, τὸ δέος, τὸν ἐνθουσιασμό». Ἐπίσης ὁ μουσικολόγος Γεώργιος Τσατσαρώνης σὲ ἄρθρο του γιὰ τὸν Ἰάκωβο μας λέει ὅτι «τὸν διέκρινε ἡγεμονικὴ φωνή, μεταλλικὴ καὶ γλυκυτάτη».
Καὶ ὁ Πρίγγος, ὁ ἀντάξιος μαθητὴς καὶ διάδοχος του σὲ ἀπαθανατίζουσα τὴ φωνὴ του φωνοταινία ἀκοῦμε να λέει: «Βρέθηκα γιὰ πρώτη φορὰ καὶ ἤκουσα τὸν Ἰάκωβο στὸν Παρακλητικὸ Κανόνα καὶ ἔλεγε "Ἄλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεβῶν" καὶ κατέβηκε ὁ Πατριάρχης Ἰωακεὶμ ὁ Γ', καὶ προσκύνησε τὴν Παμμακάριστο καὶ ᾖλθε πάλι πίσῳ, ἔκανε τὸ σταυρό του καὶ ἀνέβηκε στὸ θρόνο. Αὐτὸ τὸ πρᾶγμα που ἤκουσα, τρελάθηκα, λέγω: Κανεὶς δὲν εἶναι ψάλτης, παρὰ μόνο αὐτός».
Ὁ πολυτραγουδισμένος Ἰάκωβος, ἡ πολύφθογγος λύρα, ἀγαπητοί μου, σήμερον σιωπᾶ. Ἔχει προσεγγίσει πολὺ κοντὰ στὸ Θεὸ μὲ τὶς τόσες ὑμνολογίες του. Ἀλλὰ τὸν νιώθουμε νὰ εἶναι αὐτὴ τὴ στιγμὴ καὶ ἀνάμεσα μας καὶ νὰ μας ἐρωτᾶ: Τὶ νέα ἔχουμε; Τὶ ἦχο ἔχουμε σήμερα; Τὶ ἐωθινό; Μπαίνουν πάλι οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου ἀπὸ τὸ θόλο τοῦ ἱεροῦ; Ψάλλουν οἱ ψάλτες κατὰ τὸ ὕφος τὸ δικό μου;
Καὶ τοῦ ἀπαντάμε: «Μάλιστα, μάλιστα Δάσκαλε Μεγάλε. Ἐδῶ εἶναι σήμερα, παρόντες, οἱ ἄξιοι συνεχιστές σου, ἡ Χορωδία τοῦ Συλλόγου τῶν Μουσικοφίλων τῶν Κωνσταντινουπολιτῶν μὲ τὸν κορυφαῖο χοράρχη της, τὸν κ. Δημοσθένη Παϊκόπουλο, ἐγγονό σου στὸ Πατριαρχικὸ ψαλτήρι, καί μὲ ὅλα τὰ ἀξιότιμα Μέλη τῆς Χορωδίας, τὰ δισέγγονά σου, καὶ μὲ ἐπικεφαλὴς τὸν ἐκλεκτὸ καὶ ἀκούραστο Πρόεδρο της, τὸν κ. Ἰωάννη Σκούτα, καὶ χωρὶς νὰ λησμονοῦμε τὸν ἰδρυτὴ τῆς Χορωδίας κ. Γεώργιο Τσαούση, καὶ ποὺ γιορτάζουν σήμερα τὸν προστάτη ἅγιο τους, τὸν Ἅγιο Ἀνδρέα τὸν Πρωτόκλητο, ἰδρυτὴ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ σὲ πόσες, ποῖος ξέρει, Πατριαρχικὲς καὶ Συνοδικὲς Λειτουργίες ἔψαλλες τὴ μέρα αὐτή».
Και ἔχουμε ἀκόμη νὰ σοῦ ποῦμε σεβαστέ, ἀλησμόνητε καὶ ἀείμνηστε «Δάσκαλε»: οἱ αἰῶνες θὰ μιλοῦν καὶ θὰ τραγουδοῦν τὸ ὄνομά σου, ποὺ ἔγινε «οἰκουμενικό» στὸν ψαλτικὸ κόσμο. Ἤσουν αὐθεντία. Σὺ ἔψαλλες χρόνια σὲ δεκατέσσερις Πατριάρχες καὶ ἄλλους τόσους καὶ ἀμετρήτους Ἀρχιερεῖς τὸ περίφημο «εἰς πολλὰ ἔτη Δέσποτα», τὸ ἀργὸ ἐκεῖνο τῆς εἰσόδου, σὲ ψάλλουμε σήμερα κὶ ἐμείς:
Αἰωνία σου ἡ μνήμη ἀξιομακάριστε καὶ ἀείμνηστε Ἄρχοντα Ἰάκωβε Ναυπλιώτη!
Τοῦ Αἰδεσιμολ. π. Σεραφεὶμ Φαράσογλου


Δευτέρα 1 Αυγούστου 2011

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΤΗΣ ΜΥΚΟΝΟΥ



"...Όταν το κλικ....συναρτά.... το πάθος... και το μεράκι .... ακουμπάει το σεβασμό και συνεχίζει ....Το κείμενο καθώς και οι φωτογραφίες που ακολουθούν  είναι του φίλου Γιάννη Καρνεσιώτη¨Χίλια μπράβο Γιάννη για άλλη μια φορά ! 

  Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων – και πολλών αιώνων – τα τραγούδια μας 

                   Στιγμιότυπο από γιορτή τής Αδελφότητας Ανωμεριτών Μυκόνου στην Αθήνα - 
                                                                 Πρωτοχρονιά 2011

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ένας τυχαίος επισκέπτης της Μυκόνου θα νόμιζε ότι η  μουσική ζωή του νησιού εξαντλείται στα μπιτάτα κομμάτια, που παίζουν όλη μέρα στις παραλίες και στην Χώρα. Τα πράγματα, όμως, δεν ήταν ακριβώς έτσι ούτε τότε ούτε σήμερα, που μια καινούρια γενιά Μυκονιατόπουλων έχει μπει δυναμικά και με ανταπόκριση στα μουσικά δρώμενα του νησιού!
Η μουσική ήταν πάντα κομμάτι της καθημερινής ζωής στο Αιγαίο κι η Μύκονος δεν εξαιρείται. Οι καθημερινές εργασίες, οι χαρές κι οι λύπες, οι αγωνίες και, βέβαια, οι έρωτες είχαν κι έχουν την μουσική τους υπόκρουση. Σαμπούνες και τουμπάκια φτιαγμένα από ευρισκόμενα φυσικά υλικά (δέρματα, καλάμια, κέρατα), ήταν το μόνο που χρειαζόταν για να βρουν διέξοδο στο τραγούδι και στον χορό τα πάθη κι οι πόθοι  ανθρώπων, που βίωναν μιαν αντίξοη καθημερινότητα: άγονη γη, άγριοι καιροί, δυσκολίες τακτικής επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο.
Η νησιώτικη μουσική παράδοση της Μυκόνου είναι ένα από τα κρυφά πλεονεκτήματα του νησιού. Δεν προβάλλεται ιδιαίτερα και σίγουρα δεν αποτελεί επίσημο κομμάτι της τουριστικής της ταυτότητας. Ενώ σ’ άλλα νησιά του Αιγαίου τα πανηγύρια κι οι τοπικές γιορτές διαφημίζονται από τους Δήμους κι αποτελούν πρόσθετο πόλο τουριστικής έλξης, στην Μύκονο δεν γίνονται ευρύτερα γνωστά. Σχεδόν τυχαία τα ανακαλύπτει κανείς, εκτός κι αν έχει γνωριμίες, που θα  τον ειδοποιήσουν έγκαιρα για μια γιορτή απ’ αυτές, που οργανώνονται σε ξωκλήσια απόμερα ή από οικογένειες. Κι όμως, ακόμα κι ο άγνωστος τουρίστας θα νοιώσει πάντα ευπρόσδεκτος σε μια τέτοια γιορτή, θα τον φιλέψουνε χύμα κρασί και ντόπια φαγητά και στο τέλος θα σηκωθεί να χορέψει κι αυτός – άτεχνα ίσως, αλλά, πάντως, με τρόπο πηγαίο και κέφι αυθεντικό! Κάποιοι σπουδαίοι μάστορες της νησιώτικης μουσικής παράδοσης είναι υπερ-δραστήριοι στην Μύκονο. Δεν λείπουν από καμιά μουσική μάζωξη και διδάσκουν στους νεώτερους όχι μόνο το παίξιμο, αλλά και την κατασκευή των δύο βασικών οργάνων: σαμπούνα και τουμπάκι.
           O θρύλος της Κυκλαδίτικηςμουσικής παράδοσης Μιχάλης Κουνάνης "Μπαμπέλης" - 
                                                                         Πάσχα 2011
                                               Δημήτρης Κουκάς - Φεβρουάριος 2010


       Το σύνηθες ταίρι του Μπαμπέλη, Λευτέρης Σικινιώτης "Καντενάσος", σε ζυγιά με τον 
                                             Γιάννη "Ρήγα" Ασημομύτη - Πάσχα 2011


                                       Λευτέρης Σικινιώτης "Καντενάσος" - Πάσχα 2011

                 Θοδωρής Κιουκάς και Γιάννης "Ρήγας" Ασημομύτης, ζυγιά Μυκονιατών Ευελπίδων - 
                                                                    Ιανουάριος 2011 



                                  Παναγιώτης Κουκάς, πάντα ακμαίος - Πρωτοχρονιά 2011

Ο Μιχάλης Κουνάνης «Μπαμπέλης» κι ο Καντενάσος, καθώς κι ο Δημήτρης κι ο Παναγιώτης Κουκάς από τους παλιότερους, δίνουν σιγά-σιγά την σκυτάλη σε νέα παιδιά, μουσικούς ευέλπιδες, όπως ο Γιάννης «Ρήγας» Ασημομύτης κι ο Θοδωρής Κιουκάς, κι όλοι μαζί παίζουν ακούραστα, ώρες πολλές, συχνά από το μεσημέρι ώς το άλλο πρωί, ξεσηκώνουν τον κόσμο και περνάνε την παραδοσιακή μουσική στο μέλλον. Τα σμιλεμένα από τον χρόνο και τις δουλειές χέρια των μουσικών δείχνουν πως κανείς τους δεν είναι επαγγελματίας της μουσικής, αλλά αυτό δεν τους κάνει λιγότερο μάστορες της τέχνης τους. Αντίθετα δείχνει πως η μουσική τους είναι απλώς κομμάτι αρμονικής ένταξης και επιβίωσης στο περιβάλλον και στις συνθήκες του νησιού.
Επί πλέον, όμως, η έντονη αυτή μουσική δραστηριότητα αποτελεί και το φυτώριο ανάπτυξης νέων μουσικών, που μπορεί να ασχολούνται με άλλα είδη μουσικής, αλλά οι επιδόσεις τους έχουν στέρεες ρίζες στα ντόπια ακούσματα, που αποτελούσαν καθημερινότητα στο  σπιτικό τους.
Όσο ωριμάζουν αυτοί οι 20άρηδες Μυκονιάτες, τόσο πιο πολύ σημαδεύουν την μουσική σκηνή του νησιού και τη νυχτερινή του ζωή.
2-3 χρόνια πριν, τα live στην Μύκονο δεν είχαν να επιδείξουν παρά κάποιους όχι πάντα Α’ κατηγορίας καλλιτέχνες, που έκαναν ένα πέρασμα από το θεατράκι της Λάκκας, στην Χώρα, και την τακτική κάθε χρόνο παρουσία τηςKathy “Babe” Robinson και της Phyllis Pastore στο "Montparnasse PianoBar" της Μικρής Βενετίας. Με μοναδικό μπρίο οι δύο αυτές Αμερικανίδεςperformers δίνουν άλλη διάσταση στα American standards και τα showtunes του ρεπερτορίου τους – κι αυτό με τέτοια επιτυχία, που έδειξε ότι υπάρχει κοινό, που διψάει και για κάτι άλλο πέρα από την σχεδόν ταυτόσημη μουσική των κλαμπ.


                           Kathy "Babe" Robinson - Montparnasse Piano Bar, Καλοκαίρι 2010

Πληροφορίες αναφέρουν ότι στην μικρή Μύκονο υπάρχουν κάπου χίλια μουσικά όργανα, που δεν μένουν καταχωνιασμένα. Ήταν, λοιπόν, θέμα χρόνου να διαμορφωθούν μουσικά σχήματα, που δεν έχουν πάντα σταθερή σύνθεση, αλλά διαθέτουν τόσο σταθερό κέφι και ταλέντο, που τα live τους είναι δημοφιλή ακόμα και χωρίς διαφήμιση. Διαδίδονται στόμα με στόμα,  με αφισάκια, που τυπώνουν μόνοι τους και τα τοιχοκολλούν στην Χώρα, καθως και μέσα από το FACEBOOK ή το www.kalosto.gr,  που ενημερώνει τακτικά για όλες τις εκδηλώσεις στο νησί.
Σταθερότερος χώρος live είναι  το «DUBLIN», στον Άγιο Στέφανο, αλλά τακτικά μεταμορφώνονται σε venues το «ARGO» και το «MYKONOS BAR» στην Χώρα, το «AQUARIUS» στην Άνω Μερά και το «ΑΝΕΠΛΩΡΑ» στον Καλαφάτη.      
Από τα πιο δραστήρια μουσικά σχήματα είναι οι «ΑΠΟΣΠΕΡΙΤΕΣ», που παρουσιάζουν παραδοσιακά νησιώτικα και λαϊκά τραγούδια. Το σχήμα ξεκίνησε μόλις πέρσι με τον Βασίλη Γρυπάρη, εγγονό και μαθητή του παραδοσιακού μουσικού Παναγιώτη Κουκά, τον Μάριο Ζουγανέλη, τον Γρηγόρη Ξυδάκη και τον Μιχάλη Βαμβακούρη. Στην πορεία προστέθηκε κι η Λία Βερβέρογλου, για να καλύψει το γυναικείο τραγούδι. Οι μουσικοί τους δρόμοι κρατούν Μυκονιάτικα χρώματα, με σταθερό το λαγούτο και τακτική την σαμπούνα και το τουμπάκι. Η απήχησή τους ήταν τόσο άμεση και μεγάλη, ώστε ήταν περιζήτητοι ακόμα και τον χειμώνα.



                           Οι "Αποσπερίτες" εν δράσει στο "Ανέπλωρα" - Ιανουάριος 2011 

Οι αδελφοί Κώστας και Ηλίας Δρούλιας, με λύρα και τουμπάκι, που συχνά συνοδεύονται από τον Νίκο Κοντιζά (λαγούτο και σαμπούνα) ή από Κρητικούς μουσικούς, κάνουν επίσης συχνές εμφανίσεις και καίνε τις πίστες. Ο ήχος τους και το ρεπερτόριό τους παντρεύουν πολύ χαρακτηριστικά την Κρήτη με τις Κυκλάδες.     



                                                              Ηλίας  Δρούλιας
                                                             Κώστας  Δρούλιας

Σταθερή σύνθεση και πείρα σε live έχουν οι Mufa Stylz, ένα Hip Hop σχήμα, με Ελληνικό στίχο και ξεχωριστή μελωδική γραμμή. Οι συντελεστές του, ο Θανάσης κι ο Βασίλης, σε ρόλο MC – ερμηνευτών και ο Κωνσταντίνος σε ρόλο Break dance, είναι βέροι Μυκονιάτες, που ένωσαν τις δυνάμεις τους με τον Νικόλα από την Κρήτη. Οι εμφανίσεις τους στην Μύκονο, στην Αθήνα και στην Λάρισα, όπου σπουδάζουν όλοι, και η πρωτότυπη μουσική τους, που είναι διαθέσιμη μέσω Διαδικτύου, γνωρίζουν ιδιαίτερη επιτυχία στις νεώτερες ηλικίες, μεταξύ 15 και 35, που αποτελούν το κατ’ εξοχήν κοινό της rap.


                                                                        Mufa Stylz

Τα πιο pop και rock ακούσματα της Μυκονιάτικης νύχτας περνάνε μέσα από τρία νέα παιδιά, που δεν αποτελούν συγκρότημα, αλλά συνεργάζονται συχνά και κατά περίπτωση μεταξύ τους. Ο Alex G.MHamel, ο Daniel Κουσαθανάς και ο Αντώνης Ρουσουνέλος, διασκευάζουν δημιουργικά γνωστά ξένα κομμάτια και το κοινό πηγαίνει και ξαναπηγαίνει να τους ακούσει, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική, σχεδόν θεατρική, ατμόσφαιρα, που καταφέρνουν να φτιάχνουν κάθε φορά.
                           Alex Hamel & Αντώνης Ρουσουνέλος - DUBLIN, Aύγουστος 2010 

                                           Daniel Κουσαθανάς - DUBLIN, Αύγουστος 2010 


        Αντώνης, Ρουσουνέλος, Alex Hamel, Daniel Κουσαθανάς - DUBLIN, Αύγουστος 2010 


                                     Αντώνης Ρουσουνέλος - DUBLIN, Αύγουστος 2010
Μιλώντας, όμως, για ατμόσφαιρα, αξίζει ιδιαίτερη μνεία στην περίπτωση της Μαριάννας Sangita. Από Νορβηγό πατέρα και Μυκονιάτισα μητέρα, η Μαριάννα προικίσθηκε με μιαν εξαιρετική φωνή, που μπορεί και χρωματίζει τις χαμηλές συχνότητες με μοναδικό πόνο ή αισθησιασμό. Το κοινό της ταξιδεύει τόσο αβίαστα με τις jazzy ερμηνείες της, ώστε δεν χρειάζεται απολύτως κανέναν θεατρινισμό ή φιοριτούρα. Ερμηνεία καθαρή, λιτή και με συναισθηματικό βάθος – τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.

                                   Marianna Sangita & Daniel Κουσαθανάς - Αύγουστος 2009 


                                            Marianna Sangita - DUBLIN, Αύγουστος 2010

Η μουσική είναι μια παγκόσμια ανθρώπινη ανάγκη, με πολλές διαφορετικές εκφράσεις, που υπηρετούν αυτή την ανάγκη και μας ενώνουν όλους μεταξύ μας. Παλιοί και νεώτεροι, ξένοι και Έλληνες, νησιώτες και πρωτευουσιάνοι συναντιούνται δημιουργικά στον κοινό τόπο της μουσικής, οπότε το καλύτερο, που θάχαν να κάνουν οι τουριστικοί Φορείς της Μυκόνου είναι να προβάλουν συστηματικά τα κάθε είδους μουσικά δρώμενα του νησιού, να τα εντάξουν στο τουριστικό προϊόν με τρόπο, ώστε   η δυναμική της Μυκονιάτικης νύχτας να αυξηθεί και να αποκτήσει ταυτότητα ακόμη πιο διακριτή και αναγνωρίσιμη. Η μουσική των κλαμπ μάλλον θα δίνει πάντα τον τόνο στις νύχτες του νησιού, αλλά σημαντική δικλείδα ασφαλείας είναι να βρίσκει κι άλλα πράγματα όποιος ενδιαφέρεται. Υπάρχει πάντα ο τουρίστας, που επιστρέφοντας από τις διακοπές του, θάθελε να λέει πως διασκέδασε και κάπως διαφορετικά απ’ ό,τι  στην Ίμπιθα  ή στα Κανάρια νησιά. Κι αυτός είναι ο τουρίστας, που επιστρέφει για να βιώσει το διαφορετικό…   
             
       
  Υ.Γ.: Το κείμενο αυτό, που ελπίζω να αντανακλά κάπως την συνέχεια και την συνοχή της μουσικής ζωής στην Μύκονο, πρωτοδημοσιεύθηκε (με λίγο λιγότερο φωτογραφικό υλικό) στο φετινό τεύχος "MYKONOS LIFE 2011", που κυκλοφόρησε ως ξεχωριστή έκδοση, αλλά και μαζί με το περιοδικό "DOWN TOWN" της 14/7/2011.      



Στον Κώστο της Πάρου .....


Στο Κώστο της Πάρου..

Ο Κώστος είναι ένα μικρό γραφικό παραδοσιακό χωριουδάκι της ορεινής Πάρου που λόγω της γεωγραφικής θέσης του «περνάει» σχεδόν απαρατήρητο από τους τουρίστες καθώς δεν διαθέτει ξενοδοχειακά καταλύματα για διαμονή και τουριστικά εμπορικά μαγαζιά. Ένα χωριουδάκι που έχεις την εντύπωση ότι βρίσκεσαι χρόνια πίσω, τότε που τα χωριά των νησιών δεν είχαν αλλοτριωθεί από τον τουρισμό και διατηρούσαν αναλλοίωτο τον πανέμορφο χωριάτικο χαρακτήρα τους.  

Κέντρο του χωριού η καταπράσινη πλατεία του πνιγμένη στα πεύκα και γύρω από αυτήν το Δημοτικό σχολείο, η Κοινότητα, η εκκλησία, το παραδοσιακό καφενείο. Εικόνες από μια άλλη Ελλάδα που συναντάς πλέον μόνο σε παλιές φωτογραφίες. Από τα παλιά χρόνια η ενασχόληση των κατοίκων του χωριού ήταν η αγροτική ζωή: γεωργία, κτηνοτροφία, αμπελουργία, ενασχόληση που συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Όπως αναφέρουν οι ντόπιοι ηλικιωμένοι «στη Κατοχή με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, παρόλο που ήμασταν φτωχοί άνθρωποι, χωριάτες, δεν πεινάσαμε γιατί η κάθε οικογένεια είχε τα ζώα της, κότες, κατσίκια, είχε τα αυγά της, έφτιαχνε τα τυριά της από το γάλα των κατσικιών, είχε τα χωράφια της που τα καλλιεργούσε, δεν χρειζότανε δηλαδή να αγοράζουμε τρόφιμα, τα απαραίτητα όπως κρέας, γαλακτοκομικά, λαχανικά, φρούτα, το παράγαμε οι ίδιοι από τα χωράφια και τα ζώα μας».

Για την ονομασία Κώστος υπάρχει η εκδοχή ότι προέρχεται από παραφθορά της λέξη custodia=σκοπιά διότι επί Βενετοκρατίας το χωριό ήταν παρατηρητήριο για τους πειρατές λόγω της γεωγραφικής θέσης του.  Όμως οι ντόπιοι λένε ότι προέρχεται από ένα θαμνοειδές λουλούδι με την ονομασία «κώστος» που φύτρωνε στην περιοχή. Ένα φυτό που έμοιαζε εμφανισιακά πολύ με τον δυόσμο και είχε έντονη μυρωδιά. Μάλιστα, όπως λένε οι ηλικιωμένοι, τα παλιά χρόνια σχεδόν όλα τα σπίτια του χωριού είχαν στις αυλές τους μέσα σε γλάστρες τον κώστο.

Το 19ο αιώνα ο Κώστος διοικητικά ανήκε στον τότε Δήμο Ναούσης Πάρου, εν συνεχεία όμως αυτονομήθηκε με δική του Κοινότητα και για πάρα πολλά χρόνια  αποτέλεσε την Κοινότητα Κώστου, στην οποία εκτός από τον οικισμό του Κώστου συμπεριλαμβάνονταν και τα εξοχικά μέρη Μαράθι και Υστέρνι.  Το 1997 με το σχέδιο Καποδίστριας η Κοινότητα Κώστου (όπως και όλες οι Κοινότητες των χωριών της Πάρου) ενσωματώθηκε στον τότε νεοσύστατο Δήμου Πάρου. Σήμερα με το σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί πλέον την Τοπική Κοινότητα Κώστου του Δήμου Πάρου.

Καθεδρικός ενοριακός ναός του είναι ο Άγιος Παντελεήμονας, και για αυτό τα πολυπληθέστερα ονόματα στο χωριό είναι Παντελής και Παντελία προς τιμή του Αγίου.  Σημαντικοί επίσης ναοί του χωριού είναι αυτός της Αγ.Μαρίνας στην πλατεία του χωριού δίπλα στην εκκλησία του Αγ.Παντελεήμονα και της Παναγίας η Αγία Υπακοής (Αγιά Πακού όπως την λένε οι ντόπιοι) αφιερωμένος στην Υπαπαντή, ο οποίος ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Χοζοβιώτισσας Αμοργού και ανακαινίστηκε το 1609 μ.Χ.


Η Αγία Μαρίνα (αριστερά, με το καφέ καμπαναριό) και ο Καθεδρικός ενοριακός ναός του Κώστου Άγιος Παντελεήμονας (δεξιά, με το γαλάζιο τρούλο) δεσπόζουν στην πλατεία του χωριού.

Στον Κώστο γεννήθηκε και ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος (πληροφορίες για τον βίο του Αγίου: http://el.orthodoxwiki.org/Αθανάσιος_ο Πάριος) ο οποίος υπήρξε και μέγας διδάσκαλος του Γένους του οποίου η μνήμη του τιμάται στις 24 Ιουνίου. Προς τιμήν του στο χωριό έχει ανεγερθεί μεγαλοπρεπής ναός και μνημείο και κάθε χρόνο την παραμονή της εορτής γίνεται στη πλατεία του χωριού μεγάλο πανηγύρι με τοπικούς παραδοσιακούς χορούς.


Φωτογραφίες από το χωριό θα βρείτε στην ιστοσελίδα του συλλόγου Κωστιανών Αθήνας:

Βίντεο από το πανηγύρι της εορτής του Αγίου Αθανασίου του Παρίου, στην πλατεία του Κώστου τον Ιούνιο 2011.

Βίντεο με εικόνες και φωτογραφίες από τον Κώστο